Pałacu Carskiego - Jedyna ocalała część z dawnej konstrukcji

Brama Pałacowa w Białowieży to jedyna pozostałość po Pałacu Carskim, który został wybudowany na życzenie cara Aleksandra III w latach 1889-1894. Pałac oraz brama były wykonane z czerwonej cegły. Brama pełniła funkcje praktyczne – mieściła wartownię, zbrojownię oraz służyła do transportu opału, żywności i innych potrzebnych do pałacu dóbr.

Po II wojnie światowej pałac został podpalony przez żołnierzy współpracujących z Niemcami podczas wyzwalania regionu przez wojska radzieckie. Mimo że ruiny pałacu nadawały się do odbudowy, zostały rozebrane w 1961 roku, a brama miała podzielić ten sam los. Jednak dzięki interwencji przewodników PTTK udało się ją uratować. Obecnie brama stanowi atrakcję turystyczną i jest wpisana do rejestru zabytków.

Brama pełniła różne funkcje w swojej historii – podczas I wojny światowej Niemcy umieścili w niej stację telegraficzną. W okresie międzywojennym służyła jako mieszkanie i magazyn, a po wojnie stała się częścią Zakładu Badania Ssaków PAN, gdzie mieszczono m.in. laboratorium bioklimatyczne.

W 1970 roku bramę przejął Zarząd Koła Przewodników PTTK, który urządził tam bibliotekę przewodnicką i siedzibę swojego koła. Następnie mieścił się tam ośrodek informacji turystycznej, a później biblioteka naukowa Białowieskiego Parku Narodowego. Obecnie brama pełni funkcję galerii sztuki, która rozpoczęła swoją działalność w maju 2009 roku.